Connect with us

Tác giả

Hoàng Ngọc Phách và cuộc chất vấn ‘nảy lửa’ với các nữ sinh Đồng Khánh

Các nữ sinh Đồng Khánh phản ứng kịch liệt, các cô đứng đầu là Tương Phố gặp Hoàng Ngọc Phách chất vấn bài báo phê bình thơ văn “mưa sầu gió thảm” của tác giả đăng trên “Nam phong”.

Dạo học trường Cao đẳng Sư phạm để sau thành ông giáo, Song An Hoàng Ngọc Phách văn thơ đăng trên các báo Trung Bắc, Thực nghiệp hay Nam phong… trong đó có bài “Văn chương với nữ giới (cái hại văn cảm đối với nữ học sinh)”. Riêng bài trên, theo lời tâm sự của tác giả qua hồi ký Chuyện trường Cao đẳng sư phạm thì “Bài này đã gây nên một cuộc bút chiến hơn một năm giữa nhóm thanh niên tân học và một số nhà thơ “sầu thảm thoát ly” đứng đầu là Tản Đà”.

Từ “cái hại văn cảm đối với nữ học sinh”

Nguyên do vụ việc xuất phát từ chỗ năm 1920, trường Cao đẳng Sư phạm dời địa điểm sang trường nữ học Đồng Khánh, còn trường nữ học Đồng Khánh thì dời lên trường nữ học Pháp ở phố Félix Faure (nay là đường Trần Phú, Hà Nội). Đến trường mới, các nam sinh viên thấy chi chít trên tường toàn những bài thơ bi ai não nuột. Kiểu như:

Một mình xót nỗi nước mây,

Biết người danh sĩ sau này là ai.

Xót mình tựa cửa hôm mai,

Văn chương đèn sách nào ai với mình.

Rồi lại:

Một mình đứng tựa cầu thang,

Bước đi một bước hai hàng lệ rơi.

Hoang Ngoc Phach va cuoc chat van 'nay lua' voi cac nu sinh Dong Khanh hinh anh 1 truong_vuong_2_ohif.jpg

Trường nữ học Đồng Khánh xưa. Ảnh tư liệu.

Anh em sinh viên thấy cái lối thơ sầu thảm này cần phải chấn chỉnh vì nó “không đưa đến một tính tình cao cả rắn rỏi vì nước vì nhà”. Sau khi hội ý, Song An được cử đại diện viết một bài phê phán lối giáo dục tư tưởng của trường vì các nữ sinh sau sẽ là những cô giáo, bà mẹ tương lai.

Thế là Song An bắt tay vào viết bài và đăng trên Nam phong tạp chí. Lần tìm các số báo Nam phong năm 1920, chúng tôi thấy bài viết đăng trên số 41, ra tháng 11 năm 1920, chiếm gần trọn 5 trang báo (trang 379-383) ghi rõ tác giả “Hoàng Ngọc Phách. Học sinh trường Cao đẳng Sư phạm”. Xem qua nội dung, chúng ta biết được vì sao bài viết lại gây dư luận mạnh để dẫn đến bút chiến về sau.

Mở đầu Song An giải thích trước nhất định nghĩa “văn cảm” cũng như dẫn chứng những tác giả, áng văn thơ Kim Vân Kiều, Chinh phụ, Cung oán… rồi thì đi trực tiếp vào vấn đề bàn tới, ấy là những văn thơ trên tường của nữ sinh để từ đó mà bên cạnh mừng cho cái “hồn quốc văn lai láng” của chị em, nhưng rồi cũng sợ: “Sợ là sợ cái trình độ, cái khuynh hướng của nữ sinh đối với quốc văn, nhất là thứ văn “sầu”, văn “đạo tình” mới xuất hiện”. Tác giả sau đó lấy hiện thực xã hội với văn hóa đọc đương thời, toàn những văn buồn xuất hiện khiến chị em đọc vào thì gây cái hại lớn, bởi vì “thứ văn cảm này có ảnh hưởng trong bọn nữ sinh hơn là sách cũ; vì trong sách cũ có một tấm thảm sầu cao thượng khó hiểu”… “Còn cái sầu của sách mới rất hợp với cảnh thường, nào sầu tình, thảm tình, nào thương bạn nhớ bạn, nào than thân trách phận, tức chúng giận đời, học không thành tài không đỗ”. Mấy sách mới nhắc tới trên kia được Song An nói rõ trong Chuyện trường Cao đẳng sư phạm, ấy là Mối sầu chung, Dây đàn đau đớn, Ngọn đèn khuya…

Tác giả chỉ rõ rằng, những văn thơ sầu cảm ấy dễ “gieo trong người đa cảm một cái mầm “yếm thế”, nếu cứ sẵn mưa sầu gió thảm nó tưới nó lay vào thì có một ngày kia cây mọc to lên, bóng ướm che rợp cả những trồi [chồi] non hữu dụng khác”. Mà phụ nữ nước Nam thì so với Âu Tây, lại đa cảm nhiều hơn nữa. Chỉ ra cái thực trạng trong giới nữ sinh, nhưng Song An cũng nói rõ không phải lấy đó làm cái mũi dùi mà công kích chị em “Tôi nói đây không phải là công kích gì nữ sinh, mà cũng không phải là kết án những văn cảm; vì một người đàn bà không có cảm tình, không có vẻ yểu điệu dịu dàng thì không phải là người đàn bà nữa. Nhưng cảm đến nỗi buồn rầu đau đớn, cảm đến nỗi chán ngán việc đời, lòng bao giờ cũng như tâm sự cô Kiều đứng trước mả Đạm Tiên, thì không phải là chánh sách của thời cạnh tranh này vậy. Ta nên biết ngày nay, cái sống bằng ảo tưởng huyền vong đã như bóng xế chiều rồi. Phần thực hành đã lan ra khắp cõi. Một nước trình độ còn kém như nước nhà, sinh ở thời cạnh tranh kịch liệt này, phần thiết thực phải nhiều hơn phần hoa mĩ. Một người thiếu niên mới 15, 16 tuổi đầu, trong lòng đã nguội lạnh, đã chán ngán cảnh đời, không có việc công danh phú quí nào có thể làm cho nức lòng, thì chắc cả đời cũng không làm được việc gì hữu dụng”.

Hoang Ngoc Phach va cuoc chat van 'nay lua' voi cac nu sinh Dong Khanh hinh anh 2 Screenshot_19_.png

Bài viết gây xôn xao dư luận của Song An Hoàng Ngọc Phách trên Nam phong tạp chí số 41, ra tháng 11 năm 1920. Ảnh: Đình Ba.

Đấy, trần tình với chị em nữ sinh là thế, nhưng anh sinh viên họ Hoàng cũng không ngại ngần mà kêu gọi việc điều trị cho chóng cái bệnh cảm sầu, nhu nhược trong văn thơ kia. Mà chữa trị như thế nào đây? Từ Chinh phụ ngâm, Cung oán ngâm khúc cho đến Truyện Kiều, thảy đều không nên dùng làm sách đọc cho nữ sinh, bởi như Truyện Kiều dẫu về mỹ cảm là một áng tuyệt bút, nhưng về giáo dục lại có phần khuyết “vì luân lý cao thượng trong truyện là cuộc đại thắng của hiếu đánh nhau với tình trong lòng người nhi nữ”. Đồng thời, những sách ngoại thư của Tàu cũng nên bỏ đi không xem khi nó khiến nữ sinh đọc truyện “có khi quên cả ăn, cả ngủ, lúc nào cũng nghĩ đến cảnh chiến tranh, cuộc tình ly hợp…”. Cùng với việc điểm mặt chỉ tên những văn phẩm nào nên tránh, tác giả cũng đề xuất ra những văn thơ vừa có tính văn chương, vừa mang tính giáo dục như Nữ tắc, Gia huấn, thơ ngụ ngôn Lã Phụng Tiên (La Fontaine) hay những bài cách ngôn trên Nam phong tạp chí

Kết lại vấn đề, Song An kêu gọi “Ấy cái hại văn cảm là thế. Trước quang cảnh này, trước những vườn hoa xinh đẹp bị bóng cây u uất che rợp đi kia, ai là nhà nhiệt thành về quốc văn, về giáo dục, chẳng lưu tâm vào đó?”.

Đến “phiên điều trần” nảy lửa với chị em nữ sinh

Từ bài viết gây xôn xao dư luận trên Nam phong tạp chí số 41, Song An nhận về không ít búa rìu chỉ trích. Điều đó là hẳn nhiên khi tác giả đụng đến cả Truyện Kiều bao lâu nay văn giới ngưỡng mộ, lại đụng tới cả phía bên kia là chị em nữ sinh, trực tiếp là nữ sinh Đồng Khánh. Ngay sau đó như lời tác giả kể lại “lập tức các nữ sinh trường Đồng Khánh phản kháng kịch liệt. Các cô năm thứ ba thứ tư đứng đầu là cô Đỗ Thị Đàm (tức là Tương Phố sau này) nhờ người bạn tôi là Nguyễn Hữu Tài mời tôi ra nhà anh để các cô đến “chất vấn”.

Hoang Ngoc Phach va cuoc chat van 'nay lua' voi cac nu sinh Dong Khanh hinh anh 3 Screenshot_20_.png

Song An Hoàng Ngọc Phách thời thanh niên. Ảnh tư liệu.

Ban đầu Song An định không đi, nhưng sau khi được bạn bè động viên, rồi hứa hẹn hộ vệ, thế là tác giả quyết định đi vào “hang hùm”. Cảnh tượng phiên chất vấn kể ra cũng khá là gay cấn. Vẫn trong Chuyện trường Cao đẳng sư phạm, ta được hồi tưởng lại quang cảnh ấy. Tại nhà Nguyễn Hữu Tài, độ 30 nữ sinh tuổi chừng 17-18 người trên ghế, kẻ trên giường. Ngay sau khi tên tác giả bài “Văn chương với nữ giới (cái hại văn cảm đối với nữ học sinh)” được giới thiệu, các cô như lửa giận nén lâu, tiến hành chất vấn ngay. Mở đầu, cô Đàm lớn tuổi nhất bọn đại diện tuôn một tràng “tại sao”: “Tại sao ông viết bài ấy? Tại sao ông gọi văn thơ ấy là văn thơ đạo tình, văn thơ lãng mạn? Tại sao ông nói nhiều về mẫu nghi, mẫu giáo, có ý mạt sát nữ sinh và phụ nữ?”… Đáp lại sự tấn công tới tấp của chị em giữa “trận tiền”, Song An giãi bày lòng mình không có ý khinh khi, mạt sát chị em, mà ở đây “viết lên báo công khai là để chóng thấu thị đến chị em và để hỏi ý kiến độc giả”.

Một nữ sinh khác lên tiếng, rằng những câu thơ vớ vẩn trên tường kia là của những em nhỏ viết. Nhưng Song An lật cờ rằng, bề cao từ mặt đất đến các bài thơ ấy thì phải là những người tuổi 17, 18 mới viết được, chứ các em nhỏ thì cao đâu được thế mà viết. Để cho không khí đỡ căng thẳng, chủ nhà là anh Tài liền lái câu chuyện theo hướng khác với việc hỏi Song An về chuyện học, chuyện viết văn. Thế là pha bẻ lái ngay lập tức thành công khi họ Hoàng niềm nở tâm sự, còn các nữ sinh xem chừng đã xuôi xuôi nên ngồi nghe chuyện văn học, chuyện sư phạm… Không khí cởi mở hơn và phiên điều trần kết thúc trong êm đẹp. Không chỉ thế, từ sự giải tỏa hiểu lầm ấy mà như lời tác giả tâm sự “Cũng từ sau đó, một số cô giỏi văn thơ, nhất là cô Đàm, đã thành những bạn văn chương của tôi”. Còn riêng với bài viết của Song An trên Nam phong, sau này vẫn còn bút chiến hai phe ủng hộ và phản đối viết qua viết lại trên Nam phong, Trung Bắc tân văn, Thực nghiệp, Khai hóa nữa.

Hoang Ngoc Phach va cuoc chat van 'nay lua' voi cac nu sinh Dong Khanh hinh anh 4 1_3_.jpg

Nữ sĩ Tương Phố dạo trẻ. Ảnh tư liệu.

Sau cái dạo phê bình thơ mưa sầu gió thảm kia, dần dà Song An Hoàng Ngọc Phách nổi danh trên văn đàn với tiểu thuyết duy nhất của ông mang tên Tố Tâm. Còn cô họ Đàm sau là nữ sĩ Tương Phố cũng nổi danh không kém mà Thi nhân Việt Nam hiện đại, quyển Thượng của Phạm Thanh cho hay bà “là một nhà thơ giầu tình cảm, giầu thơ mộng, lúc nào cũng thốt ra những lời ảo não thê lương của người sương phụ”. Quê đất Khoái Châu, Hưng Yên, Tương Phố sau được biết đến với bài Giọt lệ thu đăng trên Nam phong tạp chí số 131, ra tháng 7 năm 1928, là bài văn khóc chồng mất năm 1923. Theo lời kể của Mộng Tuyết trong hồi ký Núi Mộng gương Hồ, bài Giọt lệ thu của Tương Phố và bài Linh Phượng của Đông Hồ khóc vợ đều đăng trên Nam phong, là hai bài thơ khóc thương phu phụ nổi tiếng đương thời.

Nguồn: Zing (https://news.zing.vn/hoang-ngoc-phach-va-cuoc-chat-van-nay-lua-voi-cac-nu-sinh-dong-khanh-post1059822.html)

Đọc tiếp

Tác giả

Thơ: Ta thương người như phượng rực tháng 5

Cành phượng nhỏ cháy nghiêng rủ nỗi nhớ. Cỏ cứa vào hơi ấm cũ xa xôi

Những bàn tay không giữ được bàn tay

Hong trong nắng tháng 5 đầy hụt hẫng

Những tiếng ve hát cạn tình chống chếnh

Chẳng giữ được mây trắng thoáng bay ngang

Tho: Ta thuong nguoi nhu phuong ruc thang 5 hinh anh 1 dsa.jpg

Những bàn tay không giữ được bàn tay. Hong trong nắng tháng 5 đầy hụt hẫng. Ảnh minh họa: Xuân Chính.

Ta nằm lại một mình với tháng 5

Bên dấu chân người ra đi ngày vỡ

Cành phượng nhỏ cháy nghiêng rủ nỗi nhớ

Cỏ cứa vào hơi ấm cũ xa xôi

***

Sao lại là em? Sao lại là tôi?

Sao lại là tháng 5? Sao lại là hoa phượng?

Sao vòm trời không xanh màu mơ ước?

Sao thương người từ kiếp trước chưa vơi?

Tho: Ta thuong nguoi nhu phuong ruc thang 5 hinh anh 2 hoa_phuong_do_zing_1.jpg

Sao thương người từ kiếp trước chưa vơi. Ảnh minh họa: Xuân Chính.

Tháng 5 dài như lời khát trên môi

Ta loay hoay giữa biển người xuôi ngược

Tìm bàn tay dại khờ từng vuột mất

Cho ve sầu thôi bỏng rát tiếng ăn năn…

***

Ta thương người như phượng rực tháng 5…

Nguồn: Zing (https://news.zing.vn/tho-ta-thuong-nguoi-nhu-phuong-ruc-thang-5-post1082836.html)

Tiếp tục đọc

Tác giả

Dan Brown treo ngược người, Victor Hugo khỏa thân để sáng tác

Cha đẻ của “Mật mã Da Vinci” xả stress bằng cách đầy đặc biệt – treo ngược người. Trong khi đó, Victor Hugo cởi bỏ toàn bộ quần áo và nhốt mình trong phòng để tập trung hơn.

Trong quá trình sáng tác, không ít lần những nhà văn nổi tiếng rơi vào bế tắc, không tìm ra ý tưởng cho các tác phẩm của mình. Nếu Dan Brown chọn cách treo ngược người để tìm lại cảm hứng thì Gustave Flaubert không thể viết hoặc suy nghĩ trừ khi ngồi.

Vận động để lấy lại cảm hứng sáng tác

Dan Brown được biết đến với tư cách người đứng đằng sau loạt truyện trinh thám ăn khách như Pháo đài số (Digital Fortress, 1998), Thiên thần và ác quỷ (Angels and demons, 20000, Điểm dối lừa (The deception point, 2001), Mật mã Da Vinci (The Da Vinci code, 2003), Biểu tượng thất truyền (The Lost Symbol, 2009), Hỏa ngục (Inferno, 2014), Nguồn cội (Origin, 2017)…

Tờ Guardian tiết lộ một thói quen đặc biệt của tiểu thuyết gia người Mỹ: Mỗi khi bí đề tài, Dan Brown thường… treo ngược người lên xà nhà để thư giãn và tập trung tốt hơn. Theo lời cha đẻ của Mật mã Da Vinci, cách làm này gọi là liệu pháp đảo ngược, ông cố định chân bằng dây vào thanh xà nhà, thả lỏng hai tay. Nó giúp Dan Brown cảm thấy nhẹ nhõm và sớm tìm lại cảm hứng viết.

Dan Brown treo nguoc nguoi, Victor Hugo khoa than de sang tac hinh anh 1 image.jpg

Dan Brown chọn cách treo ngược người để tập trung hơn. Ảnh: WireImage.

Brown tiết lộ thói quen kể trên đã giúp ông nghĩ ra mê cung mật mã trong tác phẩm ăn khách Thiên thần và ác quỷ.

Nhưng đó chưa phải là toàn bộ thói quen kỳ lạ của nhà văn này. Ông cho biết mình còn hay đặt một chiếc đồng hồ cát trên bàn. Sau mỗi 60 phút, Dan Brown sẽ tạm gác bản thảo sang một bên và chống đẩy, đứng lên ngồi xuống. Cách làm này nhằm giúp trí óc nghỉ ngơi sau thời gian làm việc căng thẳng.

Cùng thói quen như Dan Brown, một số nhà văn khác như Lionel Shriver, Philip Roth, Lewis Carroll, Winston Churchill, Charles Dickens, John Dos Passos, Virginia Woolf và Ernest Hemingway cũng lựa chọn cách thư giãn đầu óc bằng các động tác vận động nhẹ. Lionel Shriver tập thể dục còn Philip Roth đi tới đi lui. Ông từng tiết lộ mình phải đi độ nửa dặm xung quanh phòng mới viết ra được một trang bản thảo.

Chỉ nằm mới sáng tác được đến khỏa thân để viết

Truman Capote – tác giả Breakfast at Tiffany’sIn Cold Blood có thói quen đặc biệt, đó là làm việc hiệu quả khi nằm. Trong một cuộc phỏng vấn với Paris Review năm 1957, ông nói: “Tôi cực kỳ yêu thích việc nằm và không thể nghĩ được gì trừ khi nằm xuống. Tôi thường thả mình trên chiếc trường kỷ, miệng ngậm điếu xì gà. Bên cạnh là tách cà phê, ly rượu sherry hoặc Martini. Khi ấy, tôi thở từng hơi chậm rãi và nhấp nháp cảm giác thoải mái”.

Trong khi đó, cha đẻ của Madame Bovary, Gustave Flaubert chỉ có thể suy nghĩ khi ngồi làm việc. Ông thậm chí còn cho rằng nhà văn là người cần ít sự vận động hơn người bình thường.

Khi thực hiện cuốn tiểu thuyết Thằng gù nhà thờ Đức bà Paris (The Hunchback of Notre Dame), Victor Hugo dành phần lớn thời gian tự nhốt mình chỉ với chiếc bút và tập giấy, không ăn uống nhiều ngày. Theo Guardian, nhiều nguồn tin cho hay ông thậm chí còn cởi bỏ toàn bộ quần áo đưa cho người giúp việc, khỏa thân đi lại trong phòng để tìm ra cách xử lý cho các trang bản thảo.

Hugo còn ra hẹn với người hầu, chỉ được trả quần áo của ông khi hoàn thành một chương tiểu thuyết. Ông làm điều này để bản thân tránh xao nhãng, tập trung hoàn thành tác phẩm để đời.

Dan Brown treo nguoc nguoi, Victor Hugo khoa than de sang tac hinh anh 2 i.jpg

Nhà văn Victor Hugo. Ảnh: Alamy Stock Photo.

Trong hồi ký của mình, vợ của nhà văn viết rằng khi sáng tác The Hunchback of Notre Dame, Hugo đã mua chiếc khăn choàng dệt kim màu xám khổng lồ và cuốn nó từ đầu đến chân. Điều này khiến ông có cảm giác như bị cầm tù, bước vào thế giới tiểu thuyết mà mình dựng lên.

Stephen King – ông hoàng của dòng truyện kinh dị – có thói quen bắt đầu ngày mới bằng vitamin và trà trước khi ngồi vào bàn làm việc. Ông thường vùi đầu vào những trang bản thảo từ 8 giờ sáng. Là một người kỹ tính nên các tài liệu của Stephen King bắt buộc phải được sắp xếp ngăn nắp.

Thêm vào đó, ông còn được mệnh danh là một trong những nhà văn có sức viết khỏe và bền nhất nước Mỹ. Bởi một ngày Stephen King có thể viết liền mạch 10 trang bản thảo mà không cần sửa chữa bất kỳ câu từ nào.

Còn với Jonathan Franzen (tác giả của The Corrections – 200, Freedom – 2010, Purity – 2015, The Twenty-Seventh City – 1988, How to Be Alone – 2002…), ông tập trung vào các trang viết đồ sộ bằng cách rời xa mạng xã hội. Theo The New York Times, mỗi lần cận tập trung, Franzen sẽ bịt mắt, bịt tai để viết.

Nguồn: Zing (https://news.zing.vn/dan-brown-treo-nguoc-nguoi-victor-hugo-khoa-than-de-sang-tac-post1082564.html)

Tiếp tục đọc

Tác giả

Cựu binh Điện Biên Phủ và chuyện 38 ngày đêm dưới đồi A1

Gần 90 tuổi, ký ức về những ngày đánh trận Điện Biên Phủ vẫn chưa phai mờ với ông Đỗ Ca Sơn. Câu chuyện của ông từng được viết lại trong cuốn “Người lính Điện Biên kể chuyện”.

Chiều đầu hè, tại căn chung cư ở khu đô thị hiện đại Hà Nội, ông Đỗ Ca Sơn nhớ lại những ngày hè bỏng rát 66 năm về trước. “Tôi chỉ là người lính dưới chiến hào”, ông trầm ngâm.

Ông Đỗ Ca Sơn sinh năm 1932 ở Hà Nội, là chiến sĩ Trung đoàn 174 tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954. Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, ông trở về, đi học, rồi trở thành giảng viên tại Đại học Sư phạm Ngoại ngữ, Đại học Quốc gia Hà Nội.

Tham gia chiến dịch, Trung đoàn của ông trên dưới 3.000 quân, đến giờ số người còn lại không nhiều. “Đồng đội đã ngã xuống xứng đáng để kể chuyện hơn tôi, nhưng họ không thể”, ông Sơn nói.

Cuu binh Dien Bien Phu va chuyen 38 ngay dem duoi doi A1 hinh anh 1 Ca_Son_zing.jpg
Ở tuổi 88, ký ức về những ngày chiến đấu ở Điện Biên Phủ vẫn vẹn nguyên trong ông Đỗ Ca Sơn.

Vắt cơm có vị mồ hôi, máu của đồng đội

Kể chuyện chiến đấu ở Điện Biên năm xưa, ông Đỗ Ca Sơn không nói về chiến thuật, cục diện, diễn biến. Ông chỉ nói về câu chuyện của mình cùng đồng đội – những người lính đánh cứ điểm đồi A1.

Cuốn sách Người lính Điện Biên kể chuyện (Đỗ Ca Sơn kể, Kiều Mai Sơn thể hiện, NXB Kim Đồng phát hành) cũng không đề cập đến chiến dịch ở tầm vĩ mô, mà chỉ kể câu chuyện giản dị thấm đẫm nhân văn về người lính.

Đồi A1 là cứ điểm trọng yếu, như chìa khóa án ngữ Sở chỉ huy cả Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ. Có ý nghĩa chiến lược như vậy nên De Castries đã bố trí một lực lượng quân tinh nhuệ nơi đây. Bên cạnh đó, đồi A1 (tướng De Castries đặt tên là Elian 2) còn được sự yểm trợ của máy bay, xe tăng, đại bác do Sở chỉ huy Tập đoàn cứ điểm trực tiếp điều động. A1 là cứ điểm mạnh nhất của De Castries tại Điện Biên Phủ.

Trung đoàn 174 nhận nhiệm vụ tiêu diệt cứ điểm đồi A1. Trước đó, những người lính tham gia đào hầm, hào. Hàng tháng trời họ không cầm súng mà cầm quốc xẻng đào giao thông hào dễn đến đồi A1.

Ngày 30/3, theo nhiệm vụ, họ xuất phát đánh đồi A1, ngỡ rằng đó sẽ là đêm toàn thắng. Nhưng trận đánh chỉ làm địch ở A1 thiệt hại nặng, chúng bám trụ lại được dựa vào hỏa lực lợi hại trên đồi và một hầm ngầm bí mật mà phía ta chưa biết tới.

Ngày 31/3, ta củng cố quân số, điều thêm quân vào A1. Từ đó tới ngày chiến thắng, ông Đỗ Ca Sơn cùng đồng đội đã tham gia trận đánh kéo dài suốt 38 ngày đêm.

“Ta và địch giành nhau từng tấc đất, từng tấc đất theo đúng nghĩa đen của nó. Nghĩa là cứ giao tranh, bên nào cũng tiến lên muốn giành từng ít, từng ít một”, ông Đỗ Ca Sơn nói.

Ông kể: “Địch ở phía trước ta có mấy chục m, có thể nhìn thấy nhau, nói to là nó nghe thấy. Nên ta chỉ cần ngủ quên là nó thò sang, chợp mắt một chút thôi là nó ‘chộp’ ngay, nã súng đạn ngay. Chúng tôi cứ ở dưới hầm hào chi chít như vậy, ăn, ngủ tranh thủ”.

Khi được hỏi ở dưới hầm hào, việc ăn uống của người lính ra sao, ông Sơn giơ đôi bàn tay trắng hồng hào lên: “Thì cứ cầm cơm nắm cá khô mà ăn”. Ít ai nghĩ đôi bàn tay cầm phấn, cầm bút mực của nhà giáo ưu tú ấy từng cầm nắm cơm đôi khi có cả vị bùn đất, mùi máu.

Dưới hào, nhiều khi gặp đồng đội bị thương, tử trận, tay người lính không thể không dính máu. Chẳng thể rửa, tay của họ chỉ kịp xoa vào đất, nhưng mùi máu vẫn còn ở kẽ tay. Lót miếng vải dù cầm cơm ăn, họ ngửi thấy mùi máu.

Suốt 38 ngày đêm dưới hầm hào, họ thiếu nước nên không tắm, không rửa mặt đánh răng, không được thay quần áo mới. Mỗi người lính có 2-3 bộ quần áo, sau một ngày chiến đấu lại cởi ra, không giặt mà gấp vào rồi lấy bộ quần áo cũ thay. Nước uống còn không có, nước sinh hoạt trở thành xa xỉ.

Ở dưới hầm hào, những người lính sợ nhất mỗi lần di chuyển. Hào chi chít như mạng nhện, lại ở gần địch như vậy, mỗi lần di chuyển nhấp nhô dễ khiến địch trông thấy mà nã đạn vào.

Nhưng đáng sợ nữa với người lính khi ấy là di chuyển mà gặp thi thể đồng đội. Đồng đội ngã xuống thì nằm luôn ở đấy, chưa kịp cáng đi. Trời đầu hè nắng nóng, thịt dễ phân hủy.

“Di chuyển dưới hào, thấy đồng đội nằm đấy mà đau xót. Tình thế cam go ấy chẳng thể nhảy qua, mà phải dẫm lên đồng đội thì không đành; phải dẫm vào chân, vào tay cho đồng đội đỡ đau để mình tiếp tục di chuyển chiến đấu. Thương đồng đội vô cùng”, ông Sơn nhớ lại.

Cuu binh Dien Bien Phu va chuyen 38 ngay dem duoi doi A1 hinh anh 2 Ca_Son_Zing_2.jpg

Sách Người lính Điện Biên kể chuyện do Đỗ Ca Sơn kể, Kiều Mai Sơn thể hiện, NXB Kim Đồng phát hành.

“Chúng mày ơi, sống rồi”

Ngày 7/5, khi biết quân ta đã chắc thắng, phía địch đầu hàng, người lính chiến đấu ở đồi A1 rất vui mừng nhưng chẳng ai reo hò. “Chúng tôi không thể reo hò, không nhảy lên ăn mừng, không nhảy múa khi biết mình chắc thắng. Không phải chúng tôi không vui. Ngược lại, chúng tôi sung sướng lắm chứ. Nhưng chúng tôi kiệt sức rồi”, ông Sơn kể.

Ông tiếp lời: “38 ngày đêm ròng hầu như không ngủ, hầu như không lên mặt đất, không tắm, không giặt, không đánh răng không thay quần áo. Đến ngày 7/5, chúng tôi rã rời, không còn sức để reo hò nhảy múa”.

Khi ấy, những người lính chiến hào nắm chặt tay nhau, ôm lấy nhau, ai còn tí sức thì đấm vào nhau. “Tôi cũng nắm tay đồng đội rồi lên khỏi hầm hào. Lên mặt đất, tôi nằm thẳng cẳng, ngửa mặt lên nhìn trời xanh và nói: ‘Chúng mày ơi sống rồi’”.

Cuu binh Dien Bien Phu va chuyen 38 ngay dem duoi doi A1 hinh anh 3 Ca_Son_2.jpg

Ông Đỗ ca Sơn và những người lính đồi A1 trong một lần tới thăm Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Ảnh chụp lại.

Chiến dịch thắng lợi. Giây phút ấy, ông Sơn nghĩ tới mẹ và các em đang ở vùng tạm chiếm. “Sau trận này thế nào cũng được về gặp mẹ và các em. Tôi sẽ về lại ngôi nhà của mình ở phố Chân Cầm. Tôi chỉ nghĩ được vậy, mà bạn tôi cũng chỉ nghĩ được vậy thôi. Chiến thắng là được về thăm bố mẹ”.

Ngoài gia đình, ông Sơn cũng nhớ những đồng đội đã hy sinh của mình: “Có những đứa chỉ ngã xuống vài tiếng đồng hồ trước giờ chiến thắng. Thương lắm những thằng bạn dũng cảm tiến lên mà không được nhìn thấy phút chiến thắng”.

Giờ đây, ở tuổi 88, nước mắt đã khô, nghĩ về giờ phút chiến thắng, ông Sơn vẫn nghẹn lòng khi nhắc tới đồng đội. Phút chiến thắng cũng như giờ đây hòa bình, phát triển, không thấy tiếng bom đâu, chỉ thấy tiếng sóng dậy trong lòng nhớ thương đồng đội đã ngã xuống.

Nguồn: Zing (https://news.zing.vn/cuu-binh-dien-bien-phu-va-chuyen-38-ngay-dem-duoi-doi-a1-post1081792.html)

Tiếp tục đọc

Tác giả

Thiên tài thi ca từng bị giới phê bình ‘bỏ rơi’

Thomas Chatterton chọn cách quên sinh khi mới hơn 17 tuổi vì tác phẩm không được người đời đón nhận. Đến thế kỷ cuối XVIII, giới phê bình mới phát hiện tài năng của ông.

Sáng tác từ khi 10 tuổi, những vần thơ của Thomas Chatterton (1752-1770, sinh ra tại Bristol, Anh) có ảnh hưởng tới phong trào thơ lãng mạn của Anh và thế giới sau này. Nhưng khi thi sĩ trẻ còn sống, không mấy người phê bình nhận ra tài năng thiên bẩm của ông.

Thien tai thi ca tung bi gioi phe binh ‘bo roi’ hinh anh 1 Thomas_Chatterton.jpg

Thomas Chatterton đắm chìm trong những vần thơ. Ảnh: Britannica.

Thiên tài mắc chứng khó đọc

Cha của Thomas Chatterton là thành viên trong dàn thánh ca của nhà thờ, đã qua đời khi cậu còn trong bụng mẹ.

Nhưng bất hạnh chưa dừng lại ở đó. Tuổi thơ của Thomas tràn ngập nước mắt và bị bủa vây bởi sự cô độc. Khi còn nhỏ, thiên tài nước Anh mắc chứng khó đọc. Trường học từ chối giảng dạy và cho rằng cậu là đứa trẻ bất thường, đần độn.

Quá khứ của Thomas là những tháng ngày bị nhốt một mình trên căn gác với bảng chữ cái cho đến khi cậu biết cách phát âm chúng.

Một ngày nọ, cậu bé 7 tuổi bị hấp dẫn bởi thanh âm từ tiếng đàn của người cha quá cố. Từ đó, cậu bắt đầu say mê nhạc và học cách đọc thông thạo qua âm nhạc.

Nhờ sự chỉ dạy của mẹ, Thomas Chatterton sớm đọc thông viết thạo và chứng tỏ sự nhạy cảm với thanh âm, từ ngữ. Từ khi biết chữ, Thomas đọc hết Kinh thánh và những tài liệu mà người cha quá cố để lại trong chiếc giương cũ kỹ.

Bài thơ đầu tiên Thomas sáng tác năm 10 tuổi, có tựa đề On the Last Epiphany. Năm 1760, cậu được gửi tới trường từ thiện Golston’s Hospital, Bristol. Đây là nơi có chất lượng giáo dục tệ hại, được miêu tả như nhà tù. Học sinh phải tuân thủ các quy định tôn giáo, nếu không muốn bị đuổi.

Chủ yếu thời gian của Thomas khi ở Golston’s Hospital là đắm chìm trong những vần điệu, thanh âm. Năm 1767, khi gần 15 tuổi, cậu rời khỏi ngôi trường cầm tù, tới giúp việc cho luật sư John Lambert.

Công việc này cũng không tạo cho chàng trai sự hấp dẫn. Ban ngày, Thomas làm công việc tẻ nhạt. Tối đến, cậu đắm mình trong những vần thơ lãng mạn.

Thien tai thi ca tung bi gioi phe binh ‘bo roi’ hinh anh 2 4044.jpg

Bức tranh “The Death of Chatterton” Henry Wallis vẽ năm 1856, lấy cảm hứng từ vụ tự tử của nhà thơ trẻ Thomas Chatterton. Ảnh: Wiki.

Giá trị để lại của thi sĩ đoản mệnh

Năm 1769, thi sĩ trẻ gom góp được “túi thơ”, mang đến nhờ Horace Walpole – nhà thơ lớn đương thời – nhận xét. Do tự ti vào khả năng của bản thân, cậu bé 17 tuổi không dám nhận mình là tác giả mà nói dối thơ của một thầy tu tên Thomas Rowley – sống ở thế kỷ XV.

Trái ngược sự háo hức và đầy nhiệt huyết của trái tim non trẻ, Walpole tỏ ra thờ ơ với các sáng tác mà Thomas mang tới. Nhà phê bình còn dành cho chàng trai 17 tuổi những lời nhận xét lạnh lùng, cay nghiệt.

Chính điều đó đã khiến Thomas Chatterton thất vọng và lặng lẽ tìm đến London, bán những bài thơ của mình cho các tạp chí. Chàng trai trẻ sống bằng nghề bán thơ châm biếm, mua vui cho đời. Nhưng công việc này cũng chẳng tồn tại được bao lâu. Thomas sớm thất nghiệp và rơi vào nghèo khó, túng quẫn.

Không một xu dính túi, bụng rỗng, Thomas từ chối sự giúp đỡ của bạn bè, bởi lòng tự trọng không cho phép. Ngày 24/8/1770, nhà thơ trẻ tự kết liễu đời mình bằng thạch tín tại nhà thờ Holborn (London, Anh).

Sau cái chết của Thomas Chatterton, giới phê bình bắt đầu chú ý tới những vần thơ khác lạ của vị thầy tu Thomas Rowley. Nhiều cuộc tranh cãi trên văn đàn nổ ra nhằm tìm kiếm tác giả thật.

Sự thật về thầy tu giả Thomas Rowley được đưa ra ánh sáng. Khi đó, người ta mới phát hiện thiên tài thi ca Thomas Chatterton bị bỏ rơi. Giới phê bình thế kỷ XVIII ca tụng nhà thơ đoản mệnh là “Shakespare thứ hai”, được xem là thi sĩ mở đầu cho phong trào thơ lãng mạn nước Anh.

Các nhà thơ lãng mạn sau này như Wordsworth và Keats đều bị ảnh hưởng bởi âm hưởng trung cổ trong những vần điệu của Thomas Chatterton. Chỉ tiếc nhà thơ đoản mệnh không biết được giá trị của vần thơ mà mình mang lại.

Nguồn: Zing (https://news.zing.vn/thien-tai-thi-ca-tung-bi-gioi-phe-binh-bo-roi-post1080230.html)

Tiếp tục đọc

Tác giả

Viết là thứ đời sống bay vút trên đôi cánh sáng tạo

Tôi không cho rằng hễ ai cầm bút, viết gì đó lên giấy, ghép thành một cuốn sách là sẽ thành nhà văn. Viết đơn giản chỉ là sự liên kết bản thân mình với những cuốn sách mình đã đọc.

Tôi thường viết và đấy không phải công việc chính của mình. Viết như một thói quen thường xuyên và bắt buộc trong mọi lúc, bất kể lúc nào, ở bất kỳ đâu, không một lúc nghỉ tay.

Tôi không cho rằng hễ ai cầm bút, viết gì đó lên giấy, ghép thành một cuốn sách là sẽ thành nhà văn. Thực sự thì thế giới này không có nhiều nhà văn đến thế, ngay cả khi có ai đó gọi họ như vậy thì đấy vẫn chỉ là một cách xưng danh lộ liễu, những kẻ bị mặc định vào một vai trò không đúng với bản thân. Viết, đơn giản chỉ là sự liên kết bản thân mình với những cuốn sách mình đã đọc.

Viet la thu doi song bay vut tren doi canh sang tao hinh anh 1 original.jpg
Viết, đơn giản chỉ là sự liên kết bản thân mình với những cuốn sách mình đã đọc.

Thuở nhỏ, tôi viết vì niềm hào hứng ghi chép lại các giấc mơ, sự tưởng tượng được dệt ra khi mình xem, nghe và đọc một thứ gì đấy. Nếu không thỏa lòng với một chương sách, bạn hoàn toàn có thể viết lại chương sách đó theo ý mình. Dĩ nhiên, bạn chỉ nên giữ trong ngăn kéo riêng, cho đến khi bạn vượt qua chúng, biến những gì mình đọc trở thành mặt phẳng để mình đi lên.

Khi đọc The Metamorphosis, Marquez đã khoái chí mà hô lên rằng: “Viết như vậy cũng được ư”. Và ông đã theo đuổi một lối viết, cũng tương tự như một ngày trên máy bay ông đọc Người đẹp say ngủ trên chuyến đi rồi bắt tay viết Hồi ức những cô gái điếm buồn của tôi.

Marquez không phải kẻ đạo văn, chí ít thì không ai coi ông là kẻ sao chép những ý tưởng không phải của mình. Tôi cho rằng đấy là sự kế thừa, ảnh hưởng lẫn nhau giữa những trí tuệ đi song song trong một hành lang.

Nếu đọc sách chỉ là những cử động lật, mở trang giấy, khảo sát các câu chuyện, tìm hiểu những mạch ngầm một cách khách quan và thụ động thì viết là một hành động tự làm chủ, kẻ viết thiết tạo cho mình những lối đi, đồng thời là người nhập cuộc với nhiều thân phận và cảm xúc khác nhau. Đặt lên giấy ký ức của bản thân, tôi có thể nối vào ký ức của nhiều người khác, thậm chí bẻ xoắn chúng theo ý mình, lồng ghép từng mảnh nhỏ bằng chất dính vô hình.

Viết không còn là quá trình tìm hiểu bản thảo của người khác mà đấy chính là tôi. Tôi tự khám phá, giải mã tôi, hoán đổi cuộc đời tôi trong nhiều vai, trong nhiều tầng lớp người, tôi được phép chết nhiều lần chứ không phải chỉ một lần duy nhất như cái thân xác trần tục ngoài đời sống. Viết là đời sống, thứ đời sống bay vút trên đôi cánh sáng tạo.

Viet la thu doi song bay vut tren doi canh sang tao hinh anh 2 Tolkien.jpg
Viết là đời sống, thứ đời sống bay vút trên đôi cánh sáng tạo.

Viết là một khoái thú đưa tinh thần ngưỡng cao hơn thể xác. Mỗi người chỉ sở hữu một cơ thể với đủ thứ khiếm khuyết, mạnh yếu khác nhau. Thậm chí tôi có thể mất đi một phần cơ thể, bị biến dạng sau một cú tai nạn nhưng bằng việc viết, tôi có thể tái tạo lại mất mát, dù mang chúng trở lại cơ thể nhưng đấy chính là sự tái sinh thứ hai trong đời người.

Với ngòi bút sắc, tôi tạo tác lại đôi mắt mình, họa thêm sâu sắc, kéo dài đôi chân, tạo thêm nhiều đường nét cơ thể và nếu tôi chỉ có thể nằm một chỗ thì tinh thần tôi có cơ hội đưa mình đi xa hơn, đi tới khắp hang cùng ngõ hẻm, băng qua mọi địa hình núi đá, bay khắp tận trời cuối đất.

Bằng trí tưởng tượng tuyệt vời mà nhân loại đã có những kiệt tác trứ danh như Frankentein, Faust, Cá voi trắng, 45 độ F, Đồi gió hú… Thứ di sản đã hằn sâu vào ký ức đời đời, để rồi khi chúng ta lật sách đọc, họ lại tái sinh và thêm một lần tái sinh nếu có người chuyển hóa những gì mình đọc thành một cuốn sách riêng.

Viết lại, viết tiếp, đưa người chết vào trang giấy trong một cuộc đối thoại trực diện vượt qua mọi rào cản về thời gian, phá tung mọi sự logic cổ hủ theo lối hiểu một chiều của truyện trinh thám. Ở đó tôi nhìn thấy tiền nhân bằng sự phóng tưởng của mình, được nghe giọng họ vang lên, tiếng cười, sự khoái trá cùng nỗi buồn miên kiếp mà họ đã chất nặng trên mình cho đến lúc thành tro bụi.

Khi tôi viết, tôi hoàn thành sứ mệnh chắp nối lại những ký ức đã thất tán trong thời gian, đồng thời tôi có thể khui khỏi mặt đất những sự thật bị che giấu bởi quyền lực, dẫu chẳng để làm gì. Tôi là người viết và tôi chỉ làm những gì mình muốn, những gì mình thích, toàn tâm với trách nhiệm nặng vai khi cầm bút.

Viet la thu doi song bay vut tren doi canh sang tao hinh anh 3 Northanger808.jpg
Tôi là người viết và tôi chỉ làm những gì mình muốn, những gì mình thích, toàn tâm với trách nhiệm nặng vai khi cầm bút.

Tự thân mỗi người đã là một cuốn sách chưa được viết. Cuộc đời một người không nhiều hoa hồng đến thế và thứ hoa đấy lắm gai và chóng tàn. Tôi, bạn hay bất cứ ai trên cõi đời này, cả người chết trẻ, chết già, bệnh tật hay tai nạn… đều tải trong mình hàng tá nỗi niềm, đủ thứ cảm xúc, sự chống đối, đồng thuận, gượng ép, hoan lạc và tuyệt vọng.

Chợt một ngày lạnh, một người nằm mộng thấy mình thoát khỏi thân xác, choãi đôi tay như cặp cánh và lượn lờ trên những mái nhà, ngửi thấy mùi mưa tàn làm ướt phố. Thế rồi nay xuyên qua mặt trăng và đi vào một thế giới hắc ám, lúc tỉnh giấc người đó vẫn nhớ rõ giấc mơ, lơ đễnh cả ngày vì cuốc bay ngắn ngủi đó, đấy há chẳng phải một hồi sách dở dang sao.

Đừng cho là tôi mách dại nhưng bạn hãy dành riêng cho mình một tuần nghỉ dài, thậm chí chỉ cần một ngày, bỏ hết mọi công việc, xé tan mọi hợp đồng béo bở, bạn thử ngồi trong một nơi yên tĩnh và chép lại ký ức của mình. Hoặc bạn có thể tìm đến nơi này, nơi kia, gặp một ai đó trong tình cờ và nghe họ kể về cuộc đời chính họ, lắng nghe một cách thành tâm và trầm tĩnh là bạn đã có được vài trang sách nhỏ.

Một đời sống đầy tai ương, đầy tội lỗi, nửa vui nửa buồn, đau đớn chỉ một phần, một đời sống lặn biến trong những giấc mơ tưởng tượng, thậm chí một đời sống ngoan hiền, an phận trong tấm khuân của người khác, đầy dè dặt và ái ngại việc bày tỏ mặt thật trước những lời đàm tiếu ác ý… Thì đấy vẫn là một cuốn sách, ngay cả khi bạn không viết ra thì cuốn sách vẫn tồn tại, ngủ lịm đi cho đến ngày bạn chết. Tuy nhiên, nếu bạn có viết ra, viết đúng như những gì ghi trong sách thì bạn cũng chỉ lấy ra cuốn sách đấy trong dạng sách nhật ký, ghi chép.

Để có một cuốn sách lớn hơn thì sự đòi hỏi càng cao, từ việc vận dụng trí tuệ và sự sáng tạo để những con chữ chết hóa thành con mắt bay qua lửa. Không ai có tư cách để quyết định số phận một cuốn sách cũng như luận về sự hay dở, nếu cuốn sách đấy là tinh túy của một người.

Bạn viết chơi chơi thì sẽ có người đọc bạn chơi chơi, còn bạn viết nghiêm túc thì cũng sẽ có người như vậy tìm đến bạn. Nhưng tin tôi đi, đừng mong chờ gì ở những điều đó, người viết chỉ có một còn người đọc thì rất nhiều và khi người viết nhiều lên thì lượng người đọc cũng gấp bội, thật khó để chọn ra một người đọc lý tưởng. Điều quan trọng vẫn là cuốn sách đời mình có được viết ra hay bỏ xó thẳm sâu trong chiếc hộp ký ức.

Viet la thu doi song bay vut tren doi canh sang tao hinh anh 4 bBRheNq.jpg

Bạn viết chơi chơi thì sẽ có người đọc bạn chơi chơi, còn bạn viết nghiêm túc thì cũng sẽ có người như vậy tìm đến bạn.

Còn tôi là người viết bởi tôi đã được lựa chọn phải cầm bút và đấy cũng là chọn lựa của chính mình. Tôi sẽ không bỏ sót bất cứ cuốn sách nào, không tuân thủ theo những gì đã được viết sẵn. Tôi là người viết nên tôi viết và tôi chắc chắn tôi không phải nhà văn.

Nguồn: Zing (https://news.zing.vn/viet-la-thu-doi-song-bay-vut-tren-doi-canh-sang-tao-post1062182.html)

Tiếp tục đọc

Xu hướng